Salesforce EPT Nedir?

Lightning sayfalarınız beklenenden yavaş yüklendiğinde kullanıcı memnuniyeti düşer, destek talepleri artar ve verimlilik kaybolur. Peki hangi sayfalar darboğaz oluşturuyor ve bu yavaşlığın arkasında hangi faktörler yatıyor? Salesforce EPT (Experienced Page Time), organizasyonunuzdaki sayfa performansını saniye hassasiyetinde ölçen ve sorunların kaynağını belirlemenizi sağlayan temel metriktir. Bu rehberde Salesforce EPT’nin ne olduğunu, nasıl hesaplandığını, hangi yöntemlerle aktifleştirildiğini ve performansınızı nasıl optimize edebileceğinizi detaylı şekilde inceleyeceğiz.

Salesforce EPT Nedir?

Salesforce EPT (Experienced Page Time), Lightning Experience platformunda sayfa yükleme süresini ölçen temel performans göstergesidir. Winter ’19 sürümünden itibaren tüm Salesforce kullanıcılarının erişimine açılan bu metrik, bir sayfanın tamamen yüklenmesi ve kullanıcı etkileşimi için hazır hale gelmesi arasında geçen süreyi saniye cinsinden takip eder.

Classic sürümde sayfalar sunucu tarafında tek seferde üretilirken, Lightning Experience istemci tarafında kademeli yükleme yöntemini benimser. Bu mimari farklılık, performans ölçümünü karmaşık hale getirir ancak daha dinamik bir kullanıcı deneyimi sunar. EPT’nin ortaya çıkış amacı, organizasyonlardaki gerçek kullanıcı deneyimini objektif verilerle görünür kılmaktır.

Ölçüm, sayfanın render süreci başladıktan sonra kullanıcının anlamlı şekilde etkileşime geçebileceği ana odaklanır. Salesforce dokümantasyonunda bu süreç ‘sayfanın ilk anlamlı şekilde görüntülenmesi ve kullanıcı etkileşimine hazır hale gelmesi’ olarak tanımlanır. Bazı teknik kaynaklarda yaklaşık 33ms’lik ardışık döngüler üzerinden yüklemenin tamamlandığı kabul edilse de, bu detay resmi belgelerde farklılık gösterebilir.

Salesforce EPT Nasıl Hesaplanır?

Salesforce EPT’nin hesaplanması görünüşte basit olsa da birçok değişkeni içeren sofistike bir süreçtir. Classic ve Lightning Experience arasındaki temel mimari farklılık, bu hesaplamayı zorunlu kılar.

Lightning Experience Sayfa Yükleme Mekanizması

Classic sürümde sunucu, istenen sayfayı tek parça halinde render eder ve gönderir. Lightning Experience ise istemci tarafında kademeli yükleme prensibiyle çalışır. Sayfadaki her yüklenen komponent, herhangi bir anda rastgele alt komponentleri tetikleyebilir. Bu durum, bir sayfanın “tam olarak yüklendiği” anı belirlemeyi zorlaştırır.

EPT hesaplaması sırasında sayfa başlangıç noktası (PageStart) referans alınır. Sistem, aktivite akışını sürekli izler ve en az 33 milisaniye boyunca herhangi bir aktivite tespit edilmediğinde yükleme tamamlanmış kabul edilir. Bu bekleme süresi, asenkron operasyonların yanlışlıkla sayım dışı kalmamasını garantiler.

Hesaplama sürecinde Lightning arayüzünün istemci tarafında render edilmesi nedeniyle tarayıcı performansı direkt etki yaratır. Ayrıca bir sayfayı render etmek için gereken çok sayıda XHR isteği, ağ gecikmesine karşı hassasiyeti artırır. Karmaşık sayfalar, çok sayıda özel alan ve komponent içerdiğinde render süresi uzar ve Salesforce EPT değerini yükseltir.

First Navigation ve Subsequent Navigation Farkı

Lightning Experience’da EPT performansını anlamak için iki önemli sayfa yükleme türünü ayırt etmek gerekir. İlk sayfa yüklemesi (first navigation) tüm Lightning sayfa görüntülemelerinin yalnızca %10’unu oluştururken, sonraki sayfa geçişleri (subsequent navigation) %90’ını oluşturur.

First navigation, kullanıcının Lightning Experience’a ilk girişinde HTML sayfasının tamamen yüklenmesi sürecini kapsar. Bu aşamada Lightning Framework’ün bootstrap’i de dahil olmak üzere tüm temel altyapı hazırlanır. Subsequent navigation ise uygulama içinde sayfa geçişlerini ifade eder – örneğin bir hesap kaydından bir fırsat kaydına geçiş. Single Page Application (SPA) mimarisi sayesinde bu geçişler tam sayfa yenilemesi gerektirmez.

Geçmişte subsequent navigation’a odaklanılması nedeniyle first navigation, subsequent navigation’dan yaklaşık 4 kat daha yavaş performans gösteriyordu. Ancak Salesforce’un 2023’ten itibaren başlattığı performans iyileştirme programı, her iki navigasyon türünü de optimize etmeyi hedeflemektedir. Bu iyileştirmeler arasında cache mekanizmalarıyla öngörülü veri yükleme ve HTTP/2 protokolüne geçiş yer alır.

Salesforce EPT’yi Etkileyen Faktörler

Organizasyonunuzdaki EPT değerlerini etkileyen faktörler, hem platformun kendi kontrolleri içinde olan hem de dışsal etkenleri kapsar. Bu faktörleri kategorize etmek, performans iyileştirme stratejileri geliştirmenizi kolaylaştırır.

Salesforce ekibinin yaptığı iyileştirmeler, bu faktörlerin etkisini azaltmayı hedefler. 2024 yılındaki Salesforce verilerine göre, platform performansında %25 iyileşme sağlanmıştır. Bu iyileştirmeler arasında HTTP/2 geçişi, kullanıcıdan bağımsız FlexiPage’ler ve Aura komponentlerinin Lightning Web Components’e (LWC) dönüşümü yer alır.

Salesforce EPT Nasıl Aktifleştirilir?

Salesforce EPT metriğini organizasyonunuzda aktifleştirmek ve izlemek için dört farklı yöntem bulunmaktadır. Her yöntemin kendine özgü avantajları ve kullanım senaryoları vardır.

• URL Parametresi Yöntemi: Lightning Experience URL’nizin sonuna ?eptVisible=1 parametresini ekleyerek sayfa başlığında anlık EPT sayacını görüntüleyebilirsiniz. Bu yöntem, komponent kodunun minify edilmiş kalması sayesinde performansa minimum etki yapar.
• Lightning Component Debug Mode: Setup menüsünden Debug Mode’u aktifleştirerek hem EPT sayacını hem de ağ bant genişliği bilgisini başlıkta görebilirsiniz. Ancak bu yöntemde önbellek devre dışı kalır ve kod minify edilmez, dolayısıyla performans üzerinde olumsuz etki yaratabilir.
• Lightning Usage App: App Launcher’dan “Lightning Usage” araması yaparak uygulamayı açabilir, Activity ve Usage bölümlerinden detaylı performans grafiklerine erişebilirsiniz. Bu yöntem, organizasyon genelinde makro düzeyde analiz için idealdir.
• Event Monitoring (Shield): Salesforce Shield lisansına sahip organizasyonlar, Event Monitoring üzerinden Lightning Page View event type’ı ile detaylı EPT verilerine, kullanıcı davranışlarına ve sayfa bazlı metriklere ulaşabilir. Bu yöntem pageStartTime (erişim zamanı), duration (sayfada geçirilen süre) ve EPT gibi granüler metrikleri sunar.

URL Parametresi ile Aktivasyon

URL parametresi yöntemi, geliştiriciler ve adminlerin hızlı test yapması için en pratik seçenektir. Herhangi bir Lightning Experience sayfasının URL’sine ?eptVisible=1 eklediğinizde, sayfanın sağ üst köşesinde saniye cinsinden yükleme süresi görünür. Test tamamlandığında ?eptVisible=0 parametresiyle sayacı kapatabilirsiniz.

Bu yaklaşımın en önemli avantajı, production ortamında performansa minimal etki yaratmasıdır. Kod minify edilmiş durumda kalır ve caching mekanizmaları normal şekilde çalışmaya devam eder. Yeni bir sekmede sayfa açmaktan veya manuel refresh yapmaktan kaçınmalısınız, çünkü bu durumlarda Lightning Framework bootstrap süresi de ölçüme dahil olur ve sonuçları çarpıtır.

Debug Mode ile Aktivasyon

Lightning Component Debug Mode, Setup > Debug Mode yolunu izleyerek aktifleştirilir. Bu mod aktif olduğunda başlıkta hem EPT değeri hem de ağ bant genişliği bilgisi görüntülenir. Ancak dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta vardır: Debug Mode’da component kodu minify edilmez ve caching devre dışı kalır.

Bu durum ölçülen sayfa yükleme süresini gerçek kullanıcı deneyiminden farklılaştırır. Bu yüzden gerçek kullanıcı deneyimini yansıtmayabilir. Debug Mode’un asıl kullanım amacı geliştirme sürecinde detaylı hata ayıklama yapmaktır. EPT takibi için daha uygun alternatifler mevcuttur, ancak ağ bant genişliği verisi gerekiyorsa bu yöntem seçilebilir.

Event Monitoring ile Detaylı İzleme

Salesforce Shield lisansına sahip organizasyonlar için Event Monitoring, EPT analizi için en kapsamlı araçtır. Lightning Page View event type’ı, her sayfa görüntülemesi için zengin veri seti sunar. pageStartTime field’ı kullanıcının sayfaya erişim zamanını zaman damgası olarak kaydeder. duration field’ı kullanıcının sayfada ne kadar süre kaldığını ölçerken, EPT field’ı sayfa yükleme süresini saniye cinsinden verir.

Event Monitoring yalnızca EPT ile sınırlı değildir. Lightning Error Event Type ile kullanıcı etkileşimleri sırasında oluşan hataları izleyebilir, Lightning Interaction Event Type ile tıklama, kaydırma ve dokunma gibi kullanıcı aksiyonlarını takip edebilirsiniz.

Bu event type’lar birlikte kullanıldığında, performans sorunlarının kullanıcı davranışlarıyla korelasyonunu kurmanızı sağlar. Event Monitoring verileri SOQL sorguları veya ETL araçlarıyla analiz edilerek organizasyon genelinde performans pattern’leri ortaya çıkarılabilir.

Salesforce Lightning Usage App ile EPT Takibi

Lightning Usage App, Salesforce’un Lightning Experience kullanımını ve performansını izlemek için sunduğu native bir araçtır. App Launcher’dan “Usage” arayarak erişilebilen bu uygulama, EPT dışında birçok adoption ve kullanım metriğini de sunar.

Activity bölümündeki “Page” sekmesi, organizasyonunuzun en çok görüntülenen sayfalarının performans grafiğini gösterir. Bu grafikte her sayfanın ortalama EPT değeri, zaman içindeki değişimi ve karşılaştırmalı performansı görselleştirilir. Örneğin Feed Items ve Salesforce Chatter sayfalarının genellikle daha hızlı yüklendiğini, karmaşık iş kayıtlarının ise daha yavaş performans gösterdiğini bu grafiklerden anlayabilirsiniz.

Browser Performance sekmesi, farklı tarayıcılar ve platformlar bazında (Chrome, Firefox, Safari, Salesforce Mobile) EPT değerlerini karşılaştırmanızı sağlar. Bu veriler, belirli tarayıcılarda ortaya çıkan performans sorunlarını tespit etmenize yardımcı olur. Mobile platformlarda EPT’nin genellikle desktop’a göre daha düşük olduğu gözlemlenir.

Page Performance sekmesi ise sayfa düzeyinde detaya iner. Hangi sayfaların kullanıcılar tarafından en sık ziyaret edildiğini ve bu sayfaların EPT performansını aynı ekranda görebilirsiniz. Bu bilgi, önceliklendirme yaparken öneme sahiptir,  yüksek trafikli ancak yavaş yüklenen sayfalar, optimizasyon çalışmalarında ilk sırada yer almalıdır.

Lightning Usage App’in sunduğu hazır grafikler makro düzeyde değerlendirme için yeterli olsa da, daha detaylı analizler için custom report oluşturabilirsiniz. LightningUsageByBrowserMetrics ve LightningUsageByPageMetrics gibi objeleri kullanarak Report Builder’da özel raporlar hazırlayabilirsiniz. 

Örneğin, en popüler sayfalarınızın tarayıcı bazında performans karşılaştırmasını yapmak için önce LightningUsageByBrowserMetrics objesiyle bir report type oluşturur, ardından Report Builder’da istediğiniz filter ve gruplamalarla raporu şekillendirebilirsiniz.

Salesforce EPT Performansını İyileştirme Yöntemleri

Salesforce sayfa yükleme süresini optimize etmek, teknik ve yapısal müdahaleleri içeren çok katmanlı bir süreçtir. EPT performansını iyileştirmek için uygulayabileceğiniz kanıtlanmış yöntemler şunlardır:

• Profil Bazlı Sayfa Düzenleri Kullanın: Her kullanıcı profili için özelleştirilmiş sayfa layout’ları oluşturarak gereksiz komponent yüklenmesini önleyin. Farklı rollerin farklı bilgi ihtiyaçları olduğunu göz önünde bulundurarak sayfaları sadeleştirin.
• İçeriği Sekmeler Arkasında Gizleyin: Tüm komponentleri aynı anda yüklemek yerine, sık kullanılmayan bölümleri sekmelere dağıtın. Bu yaklaşım, ilk sayfa yükleme süresini dramatik şekilde azaltır ve kullanıcı ihtiyacı doğrultusunda progresif yükleme sağlar.
• Lightning Web Components (LWC) Tercih Edin: Mevcut Aura komponentlerinizi LWC’ye dönüştürün. LWC’ler web standartlarına daha yakın çalıştığı için daha yüksek performans sunar ve sayfa render süresini kısaltır.
• Analiz Butonu ile Optimizasyon Yapın: Lightning App Builder’daki “Analyze” butonunu kullanarak sayfa performans tahminlerini görün. Bu araç, masaüstü için tahmini yükleme süresi ve mobil için performans indeksi sunarak hangi komponentlerin yavaşlığa neden olduğunu gösterir.
• Gereksiz Komponent ve Alanları Kaldırın: Sayfada görüntülenen ancak nadiren kullanılan özel alanları ve komponentleri temizleyin. Her ek eleman, XHR isteklerini ve render süresini artırır.
• HTTP/2 Proxy Ayarlarını Kontrol Edin: Organizasyonunuzun proxy konfigürasyonlarının HTTP/2’yi desteklediğinden emin olun. HTTP/1.1’e zorlayan proxy ayarları, Salesforce’un son performans iyileştirmelerinden yararlanmanızı engeller.
• Ağ Topolojisi Anomalilerini İzleyin: Ağ gecikmesi ve router konfigürasyonlarını periyodik olarak kontrol edin. Özellikle sunucularınızın coğrafi konumu ile kullanıcılarınızın konumu arasında büyük mesafe varsa, bu durum EPT’yi olumsuz etkiler.

Mart 2025 raporuna göre, platform subsequent page navigation EPT’sinde %27 iyileşme elde etmiştir. Bu başarının yukarıdaki optimizasyon tekniklerinin sistemik uygulamasıyla mümkün olduğu söylenebilir.

Salesforce EPT İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Salesforce EPT değeri kaç saniye olmalıdır?

İdeal bir Salesforce EPT değeri, sayfa karmaşıklığına göre değişir ancak genel kural olarak 2-3 saniyenin altında kalması hedeflenir. Basit sayfalar 1 saniyenin altında yüklenebilirken, çok sayıda komponent ve veri içeren karmaşık sayfalar 3-4 saniyeye kadar çıkabilir. Lightning Usage App’te organizasyon ortalamanızın industry benchmark’larıyla karşılaştırmasını yapabilirsiniz.

Salesforce EPT sayacı açık kaldığında performans etkilenir mi?

URL parametresiyle (?eptVisible=1) aktifleştirilen EPT sayacı, performansa ihmal edilebilir düzeyde etki yapar çünkü kod minify edilmiş kalır ve cache mekanizmaları çalışır. Ancak Lightning Component Debug Mode kullandığınızda, minification ve caching devre dışı kaldığı için ölçülen süre gerçek kullanıcı deneyiminden farklı olacaktır.

Mobil ve desktop EPT değerleri neden farklıdır?

Mobil cihazlarda işlemci gücü, ekran boyutu ve ağ koşulları masaüstü bilgisayarlardan farklıdır. Lightning Experience uyumlu tasarım kullandığı için mobilde daha az component render edilir ve bazı özellikler otomatik optimize edilir. Mobil platformlarda, cihaz ve ağ koşullarına bağlı olarak EPT değerleri desktop’tan daha düşük ya da daha yüksek çıkabilir

Salesforce EPT optimizasyonu için harici araçlar kullanmalı mıyım?

Salesforce’un kendi native araçları (Lightning Usage App, Analyze butonu, Event Monitoring) çoğu optimizasyon senaryosu için yeterlidir. Ancak Chrome DevTools, Lighthouse ve benzeri tarayıcı geliştirici araçları, network waterfall analizi ve JavaScript profiling için yararlı ek perspektifler sunabilir. Bu araçları Salesforce EPT metriğiyle birlikte kullanmak, daha kapsamlı performans stratejisi geliştirmenizi sağlar.

Önceki yazımıza da göz atın: “Salesforce Audit Trail (Denetim İzi) Nasıl Kurulur?”